Karmienie jesiennych sierot i nie tylko cz. 1

Odpowiednie karmienie małych i osłabionych jeży jest jednym z najbardziej istotnych czynników, który wpływa na możliwość ich uratowania oraz tempo powrotu do zdrowia.

Przed przystąpieniem do karmienia, należy bezwzględnie stwierdzić czy jeż nie jest wychłodzony i odwodniony. Tylko ogrzany i nawodniony jeż ma możliwość przyjmowania pokarmu oraz jego trawienia, rozprowadzania i odżywiania organizmu. W przeciwnym wypadku pokarm jedynie obciąża układ pokarmowy, co może doprowadzić do powstania wielu niebezpiecznych dla życia procesów rozkładu karmy.

Jeże do 4 tygodnia życia – czym jak i kiedy karmimy

W przypadku „jesiennych sierot”, mamy do czynienia z grupą bardzo zróżnicowaną wiekowo i wagowo. Dlatego bardzo istotne będzie wybranie odpowiedniej karmy i sposobu jej podawania. Wprawdzie rzadko, ale zdarzają się sytuacje, w których mamy do czynienia z bardzo późnym miotem. Takie maluszki należy traktować identycznie jak sieroty z wcześniejszych miotów.

Pierwszym posiłkiem, który można podać, jest karma RC Convalescence suport instant. Najlepiej rozcieńczyć proszek wodą w stosunku: 2 objętości wody + 1 objętość proszku (2:1). Kiedy już zaopatrzymy się w preparat mlekozastępczy RC Babydog Milk, będzie można zacząć go podawać. Pamiętać należy, że proszek z saszetki rozpuszczamy w wodzie o temp. ok. 70 °C. Tylko wtedy rozpuszcza się prawidłowo i ma odpowiednie właściwości. Podajemy przy pomocy strzykawki.

Wielkość strzykawki najlepiej dopasować do wielkości jeża, dla najmniejszych wystarczy o pojemności 1 ml (insulinówka), a dla większych 2 ml lub 5 ml. Zdecydowanie wygodniejsze są takie, które posiadają tłok z gumowym uszczelnieniem, można je bardziej płynnie przesuwać, przez co unika się zadławień. Pokarm powinien mieć temperaturę 36–37 °C.

Aby ułatwić sobie karmienie, można na końcówkę strzykawki nałożyć kawałek gumki z wentyla rowerowego (coraz trudniejszy do zdobycia). Można wykorzystać rurkę stosowaną do kroplówki lub końcówkę od aplikatura maści do uszu dla kotów. Osobiście od dłuższego czasu czegoś takiego używam i spisuje się rewelacyjnie niezależnie od wieku jeży. W przypadku bardzo małych jeży dobrze się sprawdza gruby wenflon nałożony na końcówkę strzykawki. W zasadzie można również stosować małe butelki ze smoczkiem, dostępne w sklepach zoologicznych. Te od mleka RC Babydog Milk, są za duże i bardzo niewygodne w użyciu.

Końcówkę strzykawki należy wkładać bardzo delikatnie rozchylając szczęki z boku, a nie po środku pyszczka. Pokarm podajemy powoli, w miarę jak jest przełykany, często, zwłaszcza na początku, trwa to dość długo. Nie wolno przyspieszać, bo możemy spowodować dostanie się pokarmu do dróg oddechowych. Wtedy jeż przestaje jeść, zaczyna walczyć o oddech, kaszle lub kicha, często mleko pojawia się w otworach nosowych. Należy wtedy natychmiast przerwać karmienie i przechylić jeża głową w dół, aby ułatwić usunięcie pokarmu z dróg oddechowych.

Podczas karmienia istotna jest również pozycja jeża, w jakiej jest karmiony. W zasadzie można spotkać dwa sposoby karmienia. Pierwszy to taki, w którym jeż stoi lub jest trzymany tak, jak stoi normalnie – brzuszkiem i łapkami w dół. W tej pozycji rzadziej dochodzi do zakrztuszenia, ale karmienie jest znacznie trudniejsze. Dużo prościej zapanować nad podawaniem mleka, kiedy jeża trzymamy w lewej dłoni na grzbiecie, lekko unosząc jego główkę do góry. Można bardziej dokładnie podawać kolejne porcje i obserwować jak są przełykane. W czasie karmienia można zaobserwować bardzo energiczne ruchy przednich łapek jeża, które najczęściej bardzo utrudniają podawanie jedzenia. Wygląda to tak, jakby jeżyk za wszelką cenę chciał odepchnąć od siebie strzykawkę i trzymającą ją dłoń. W ten sposób jeżyk w naturze stymuluje swoją mamę, ugniatając ją do większej produkcji mleka, co oznacza, że jest głodny.

Częstotliwość podawania posiłków zależy od wieku i wielkości jeża, czym jest mniejszy (młodszy), tym karmimy częściej, ale mniejszymi porcjami. U bardzo młodych jeży, które mają jeszcze cienką delikatną skórę, można zaobserwować wypełnianie pokarmem żołądka. Wygląda on jak biała plama na brzuszku. Kolejny posiłek powinien być podawany, kiedy poprzedni zostanie strawiony, czyli plama zniknie. Najprościej jednak określić naturalną częstotliwość karmienia przez obserwację jeża, który budzi się, kiedy zaczyna robić się głodny i szuka jedzenia. Podstawowym parametrem podczas karmienia jest przyrost masy ciała. Dobowy przyrost powinien wynosić ok. 10 g, jedynie przez pierwsze 1–2 dni, kiedy jeż się zaczyna przyzwyczajać do nowego środowiska i pokarmu, może nastąpić mniejszy przyrost, a nawet i spadek masy ciała.

Toaleta

U najmłodszych jeży bardzo istotnym elementem opieki jest wykonanie toalety po każdym posiłku. W tym celu, trzymając jeża „pod pachy”, masujemy mu brzuszek, stymulując w ten sposób do wydalania moczu i kału. Można to robić palcem, wacikiem lub listkiem kosmetycznym. Bardzo skutecznie działa po masowaniu brzuszka delikatne muskanie okolic odbytu i ujścia pęcherza przy pomocy namoczonego kołeczka do czyszczenia uszu. Dopiero po zrobieniu kupki i oddaniu moczu jeż jest gotowy do umieszczenia w swoim legowisku. Ten zabieg jest niezmiernie istotny nawet u jeży, które już same załatwiają swoje potrzeby, bo zapobiega powstawaniu wzdęć i problemów trawiennych u jeży, które są odżywiane innym niż naturalne mlekiem. Kiedy jeż otrzymuje preparat Babydog Milk, jego kupki będą zielonkawe i to jest naturalne. W miarę jak jego dieta będzie się zmieniać, zmieniać się będzie kolor kupek, przyjmując barwę oliwkową, brązową, czarną.

Nauka samodzielnego jedzenia

Jeże bardzo różnią się stopniem rozwoju i samodzielności. Dlatego proces karmienia musi to uwzględniać. Podając pokarm ze strzykawki, kiedy jeż już się wzmocni i jest w dobrej kondycji, można zacząć naukę samodzielnego jedzenia. Należy podczas karmienia, co jakiś czas, kilka kropelek karmy upuścić na dłoń przy jego pyszczku. Gotowy jeż będzie próbował zlizywać ją.

Po kilku, kilkunastu próbach, szybciej będzie mu szło zlizywanie z dłoni niż picie ze strzykawki, oznacza to, że jest już gotowy do podjęcia samodzielnego jedzenia. Przygotowany pokarm rozlewamy na płaski, niski spodek, pokrywkę od słoika lub szklaną płytkę. Warstwa mleka musi być bardzo cienka (do 1 mm), bo jeż będzie wsadzał do niej nos i wciągał do środka. Dopiero po jakimś czasie nauczy się wylizywać pokarm w sposób bezpieczny.

Zmiana diety z wiekiem

Jeżom, które osiągnęły już masę ciała 120 gram i więcej, można zacząć dodawać do preparatu mlekozastępczego karmy stałej. Jako pierwszy dodatek polecam RC Recovery (mus), bardzo dobrze rozpuszcza się w mleku i można go podawać strzykawką. Jest bardzo lubiany przez jeże i dobrze wpływa na ich zdrowie. Można go również podawać jeżom jedzącym samodzielnie. Kiedy jeżom zaczynają wyrastać zęby, będą chciały zrobić z nich użytek, wtedy można do mleka z musem dodawać po kilka chrupek suchej karmy, np. Babycat 34 lub Kitten 36. Kiedy nieco namokną, stają się miękkie i łatwe do zjedzenia. Wraz ze wzrostem jeża należy zmniejszać udział mleka, zmniejszając jego proporcję w stosunku do wody.

Kiedy jeż ma już ok. 300 g, można dodawać mu już samą wodę. Robimy tak dlatego, aby powoli odzwyczajać jeża od mleka. Młode jeże nie mają w naturze picia wody, muszą ją dostać podczas jedzenia.

Higiena

Po skończonym karmieniu i toalecie warto zadbać o higienę jeża. Tu należy zwrócić uwagę na pyszczek i okolice oraz dolne partie brzuszka oraz ogonek. Najprościej przecierać te części ciała listkiem kosmetycznym, zmoczonym w letniej wodzie – do czasu aż zostaną usunięte resztki pokarmu. Przecieranie brzuszka i ogonka zabezpieczy je przed bardzo „żrącym” działaniem moczu. Kiedy jednak to nie pomaga i nasada ogonka robi się czerwona i nabrzmiała, należy po każdej toalecie i czyszczeniu posmarować delikatnie oliwką dla niemowląt.

Tempo przyrostu masa ciała jeża

Tempo przyrostu masa ciała jeża jest trudne do zdefiniowania, ponieważ zależy od samego jeża i od wielkości wychudzenia w momencie znalezienia. Jeśli zwierzę jest całkiem zdrowe i nie zagrożone dużym obciążeniem wewnętrznych pasożytów lub innymi dolegliwościami, przyrost wagi 5-10 g (⅓ masy ciała) dziennie jest typowy, choć niektóre jeże mogą przybierać i powyżej 30 g na dobę!

Przeciętne masy ciała małych zdrowych jeży wynoszą w wieku:

Jeden tydzień – 56 g
Dwa tygodnie – 90 g
Trzy tygodniowe – 115 g
Cztery tygodnie – 170 g
Pięć tygodni – 230 g
Siedem tygodni – 310 g
Osiem tygodni – 350 g

Czym można karmić (bezpiecznie)

Zamieszczone zdjęcia i nazwy karm mogą posłużyć do zapoznania się z wyborem dostępnych i wypróbowanych w żywieniu małych i dorastających jeży. Można je bezpiecznie stosować na różnych etapach życia, wzrostu i rozwoju. Czym większa różnorodność w karmieniu, tym bardziej zdrowy jeż.