Najlepszym okresem do rozpoczęcia przygotowania jeża do hibernacji jest listopad, czyli miesiąc, w którym w naturze większość jeży zapada w nią zapada.
Kiedy można zacząć przygotowania
Mając do czynienia z jeżami z bardzo późnych miotów, powinniśmy mieć na uwadze również ich wiek i masę ciała. Nie powinno poddawać się hibernacji jeży zbyt młodych, powinny mieć minimum 12 tygodni i masę ciała pomiędzy 550 a 700 gramów.
Początek przygotowań
Kiedy średnia temperatura w pomieszczeniu, w którym ustawiliśmy hibernator spadnie do ok. +7 °C, możemy zacząć przygotowania. W tym celu należy po pierwsze zmienić dietę naszego podopiecznego, a po drugie obniżyć temperaturę, w której na codzień przebywa. Te dwa czynniki mają decydujący wpływ na percepcję jeży, a co za tym idzie na ich zachowanie. Najlepiej przenieść jeża z całym jego dobytkiem do chłodnego pokoju, na strych lub do piwnicy. Jego pożywienie od tej pory to jedynie sucha karma dla kociąt, polecam RC Kitten 36. Jej ilości nie powinny być też zbyt duże, tym bardziej, że jej kaloryczność jest ok. 3–4 razy większa od karmy mokrej. Nie wolno przy tym zapomnieć o stałej obecności miseczki z wodą. Taki wstępny okres trwa kilka dni, duży wpływ ma wysokość temperatury w pomieszczeniu. Kiedy jeż jest już gotowy do hibernacji, zaczynają się pojawiać kupki o kolorze zieleni butelkowej, oznacza to, że zaczyna się oczyszczać przewód pokarmowy. Wtedy jeża należy przenieść do hibernatora.
Przeniesienie jeża do „Hibernatora”.
Jeż bardzo dobrze toleruje obniżenie temperatury. Najprawdopodobniej tylko jedną noc spędzi w chłodnej części pudła „hallu”. W tym okresie należy nadal podawać jedynie suchą karmę, tak aby mógł zakończyć oczyszczanie jelit z obciążających je resztek pokarmu oraz co jest może ważniejsze, uruchomić mechanizm hibernacji jeża, poprzez dostarczenie mu informacji o małej zawartości wody w zjadanym pożywieniu.
Jeża do „hibernatora” wprowadzamy w ciągu dnia, ustawiając go naprzeciw wejścia do sypialni. Jeże bardzo szybko wchodzą do tak przygotowanych norek. Jeżeli jeż co noc wychodzi i „rozrabia” w hallu, należy zastosować drastyczny, ale bardzo skuteczny środek. Należy po prostu przez kilka kolejnych dni wcale nie podawać jedzenia. Jedynym mankamentem tej metody jest to, że skutecznie działa przy temperaturze zewnętrznej poniżej +7 °C. Wynika to z tego, że czynnikami wywołującymi hibernację są idące w parze: niska temperatura oraz niedobór pożywienia, a bardziej spadek zawartości wody w pożywieniu. Innym czynnikiem niepełnej hibernacji może być zła lokalizacja „hibernatora”, należy go przestawić w inne miejsce, które będzie wolne od np. żył wodnych.
Zachowanie jeża w hibernatorze
Jeż podczas hibernacji ciasno zatyka wejście do domku sypialnego, wypełniając je dostępnymi kawałkami papieru. Nie należy do niego zaglądać, aż sam się obudzi, a może to trwać nawet do końca kwietnia! Podczas zimowania jeże od czasu do czasu budzą się, wychodzą z sypialni zostawiają odchody (te hibernacyjne są ciemnozielone), a także piją wodę i jedzą przygotowaną suchą karmę. Należy zatem pamiętać o okresowym kontrolowaniu „hibernatora”. Należy wtedy dokładnie uprzątnąć wybieg. Wymienić lub uzupełnić wodę w miseczce, która może być wypita, rozchlapana lub zanieczyszczona. Sucha karma (około 2 łyżek), jeśli nie zostanie zjedzona powinna być wymieniana na świeżą, co najmniej raz na dwa tygodnie. Bardzo często jeże młode, które pierwszy raz hibernują, mogą bardzo często się budzić. Ma to miejsce zwłaszcza wtedy, gdy temperatura w pomieszczeniu nie spada poniżej 0 °C. Jeżeli nie da się jej obniżyć, to jedynie brak pożywienia może go zmusić do ponownej hibernacji. Jeż może obudzić się również wtedy, gdy jest mu za zimno, dlatego przy bardzo niskich temperaturach, należy częściej doglądać naszego śpiącego gościa. Trzeba również zwrócić uwagę na „konspiracyjne” działania jeża, który może potajemnie pracować, wydrapując dziury w kartonie, najczęściej w jego rogach. Może się przez nie wydostać na zewnątrz i zaszyć w niedostępnym miejscu, które nie zapewni mu odpowiednich warunków do przetrwania zimy.
Po hibernacji
Okres hibernacji trwa przeciętnie od połowy listopada do końca kwietnia. W tym czasie hibernujący jeż traci do jednej trzeciej masy swojego ciała. O tym, czy jeż się już na dobre obudził, można się przekonać bardzo łatwo, ponieważ w „hallu” wszystko jest natychmiast poprzewracane do góry nogami. Jeż, który już na dobre zakończył hibernację, musi zostać zabrany z hibernatora i umieszczony w swoim jesiennym domku w ciepłym pomieszczeniu. Tutaj jeż będzie przez około tydzień powoli odzyskiwał swoją masę ciała. W tym celu należy powoli zwiększać dawki wykładanego pokarmu, dbając o jego znaczną różnorodność.
UWAGA! Nawet najbardziej oswojone jeże, które jesienią „jadły nam z ręki”, budzą się całkiem „dzikie”, zafascynowane wiosną i jej zapachami. Pod żadnym pozorem nie wolno próbować nawiązywać z nimi bardziej bliskich kontaktów, niech takie pozostaną.
Kolejnym etapem naszej opieki nad jeżem, będzie przygotowanie go do wypuszczenia na wolność. Najwięcej uwagi, trzeba będzie poświęcić zwłaszcza tym jeżom, które trafiły do nas jako bardzo małe oseski. One niewiele wiedzą o świecie i nie są w stanie sprostać jego wymaganiom. Musimy dać im czas i możliwości by się tego nauczyły.
W przypadku dorosłego jeża można go po okresie hibernacji i tygodniowym odżywieniu, wystawić wieczorem w domku sypialnym na terytorium skąd został wzięty jesienią. Najlepiej wcześniej wybrać odpowiedni zakątek, w którym występują krzewy (żywopłot) i jest nieco „zdziczały”. Przez następne 10 dni należy przy budce umieścić miseczki, w których będziemy codziennie uzupełniać wodę i karmę, pozwoli to na usamodzielnienie się jeża i powrót do naturalnej diety.
